400 milyar dolarlık inşanın öncüsü Türkiye olur

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Nurdoğan A. ERGÜN- Hamide HANGÜL-Mehmet Hanifi GÜLEL

Dünya kamuoyunun ana gündemi Suriye…Uluslararası ekono­mi ve askeri uzmanlara nazaran Esad’ın gidişiyle Suriye için yeni bir devir başlıyor. Ulus­lararası uzmanlara nazaran; yeni periyodun en büyük kazananı ise Suriye halkı. İç savaşın bi­tişiyle birlikte oluşan ‘özgür ve demokratik’ Suriye söyle­mi vatana geri dönüş hareke­tini başlatırken yalnızca Tür­kiye’den değil tüm bölgeden Suriyelilerin anavatanları­na geri dönmek için harekete geçtiğine işaret eden uzman­lar göçün boyutunun dikkat­li bir biçimde izlenmesi ge­rektiğini söylüyor.

Uzman­lara nazaran rejim değişikliğinin bir öteki kazananı ise Türki­ye ve İsrail. Türkiye’nin bun­dan sonraki süreçte yeni hü­kümet ile kurduğu ve kuracağı alakalarla başta hudut güvenli­ği ve terör olmak üzere güne­yindeki kıymetli bir tehlikeyi denetim altına alabilecek. Ay­rıca dış kamuoyunda Türki­ye’nin yalnızca siyasi ve toplumsal değil ekonomik kazanımlar elde edeceği de savunuluyor.

Ekonomik kazanımlar uzun bir sürece işaret etse de Suriye’nin yeni­den imarı konu­sunda Türki­ye’nin değerli misyonlar üst­leneceği belir­tiliyor. Suriye ile hudut kom­şusu olan Tür­kiye’nin uluslara­rası tecrübeye sahip müteahhitleri, bölgeye yakın konumlanmış pek çok çimento ve demir çelik fabri­kasının olması üzere faktörler ‘doğal avantaj’ olarak sırala­nıyor. Türkiye’nin dinamik lojistik ve tedarik gücüne de işaret ediliyor. BM raporuna nazaran Suriye’nin tekrar inşa­ası için en az 400 milyar do­lar gerekiyor. Uzmanlar Tür­kiye’nin bu pastadan 10 yıllık süreçte önemli bir hisse alabile­ceğini söylüyor.

Gelişmeleri izliyoruz

Ülkede, yol, köprü, bina, elektrik şebekesi, su kanal­ları üzere altyapı projeleri yo­ğun bir halde gündeme ge­leceği söz edilirken 1972 yılından bu yana 137 farklı ülkede 522.1 milyar dolarlık projeye imza atan Türk mü­teahhitlik firmaları açısın­dan önemli bir potansiyel ba­rındırıyor. Misal formda ulaştırma ve sulama-baraj işleri açısından mühendis­lik ve mimarlık firmaları için iş fırsatları bulunuyor.

Suri­ye’de yalnızca alt yapı ihtiya­cı değil, önemli bir konut açığı da bulunuyor. Suriye’de ya­şanan rejim değişikliklerinin Türk müteahhitleri tarafın­dan yakından takip edildiği­ni söyleyen Anadolu Yakası İnşaat Müteahhitleri Derne­ği (AYİDER) Başkanı Hakan Şişik, “Ancak yeni kurulacak Suriye idaresinin ve ülke içi işleyiş ve huzur durumu­nun ne olacağının belirli olma­ması bu pazara yönelimin ne vakit ve nasıl olacağını be­lirleyecek. Sağlıklı bir Suriye Türk müteahhitleri için pozi­tif bir pazar olabilir ve gerçek tabanda muvaffakiyetleri dünyaca kabul edilmiş Türk müteah­hitleri bu bölgede hizmet ve­recek” dedi.

Normalleşme, dış ticarette 5 milyar $’ı harekete geçirecek

Yaşanan son gelişmeler, ticaret mutabakatları ve karşılıklı vizenin kaldırılmasıyla Türk firmaları için cazip bir pazar haline gelen lakin iç savaş nedeniyle sekteye uğrayan Suriye ticareti için de ölçülü bir hava oluşturdu. Ülkedeki normalleşmeyle birlikte ticari ilgilerde de bir canlanma beklenirken, dış ticaret hacminin 2011 öncesi sayılara dönebileceği, hatta 2012 gayesi olan 5 milyar dolara hakikat süratli yol alabileceği düşünülüyor.

2023 yılında Türkiye’nin ihracatı 2 milyar doları aşarken bunun 432 milyon dolarını bakliyat, hububat, yağlı tohumlar üzere besin eserleri oluşturdu. 2023’te bölgeden ithalat ise 363 milyon dolar olarak kayıtlara geçti. 2024’ün birinci 5 ayına geldiğimizde dış ticaret datalarında küçük çaplı kıpırdanmalar yaşandığı görülüyor. Ocak-mayıs periyodunda Türkiye’nin Suriye ihracatı 869 milyon dolar olarak gerçekleşti. Geçen yılın tıpkı periyodunda sayı 836.5 milyon dolar olmuştu.

Ticarette fırsat istihdamda işgücü kaybı getirecek

Suriye’deki tekrar yapılanmanın Türkiye iç piyasasındaki en büyük tesirinin iş gücü tarafında olması bekleniyor. Orta ve vasıfsız eleman olarak çalışan Suriyeliler’in geri dönmesiyle birlikte bilhassa emek ağır kesimlerde eleman kasvetinin artacağı düşünülüyor. Birçok patron, Suriyeliler’in ülkelerine dönmesinin maliyetleri artıracağını da lisana getirirken 35 bin TL’ye bile çalışacak emekçi bulunmayacağını belirtiyor. Son 10 yılda Türkiye’de çalışma müsaadesi alan Suriyeli sayısı 118’den 108 bine yükseldi.

Suriyeliler’in en fazla istihdam edildiği alanlardan biri de tarım bölümü. Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, mevcut personel güç bulduklarını, ülkemizle uyumlu vasıflı Türk cumhuriyetlerinden emekçi yahut Afrika’dan emekçi gelmesi gerektiğini belirtti. Aksi takdirde tarımın sekteye uğrayacağını tabir eden Doğan, “2025 dönemi için karpuz, kavun, domates ve biber ekimi başlayacak. Ekimleri için hemen önlemler alınmalı. Onların gitmesi tarım dalını sekteye uğratır” dedi.

Mobilyada yine klâsik pazar olacak beyaz eşyada da yeni fırsatlar doğacak

Sriye ynı vakitte Türk mobilya ve konut dokumacılığı eserleri için geliştirilecek pazar olarak öne çıkarıyor. Suriye’nin yine inşa sürecinin, birçok dalda olduğu üzere mobilya dalında de büyük bir potansiyel yaratacağını söyleyen MODOKO Başkanı Koray Çalışkan, bu süreçte, kesimdeki paydaşların Suriye’ye olan ilgisi ve işbirliklerinin artacağına dikkat çekti. Çalışkan, “Bizim de bu gelişmeye kayıtsız kalmayıp, bu fırsatları pahalandırmak ismine stratejik adımlar atmamız kıymetli. Suriye klâsik pazarlarımız açısından kıymetliydi.

Suriye’deki durumdan dolayı biz de rotamızı Uzakdoğu üzere diğer ülkelere çevirmiştik. Bilhassa daha el sanatı yüksek mobilya açısından ihracat ağır olacak” yorumunu yaptı. Bölgede tekrar heyetimin başlamasıyla güçlü beyaz eşya üzere tüketim eserlerinde de talebin artması bekleniyor. Her ne kadar yapılanma için vakit gerekse de beyaz eşya dalı açısından önümüzdeki yıllarda bir hareketlenme mümkünlüğü yüksek.

Borsa rüzgarı gerisine aldı

‘Beklentiyi al, gerçekleşmeyi sat’ mottosuyla hareket eden Borsa İstanbul’da demir çelik, güç, inşaat, vinç ve çi­mento payları günü yükseliş kapattı. Optimist bek­lentiler ve bölgede savaş tahribatını gidermek için tekrar yapılandırmada Türk şirketlerinin öne çıkması, Borsa İstanbul’da pay senetleri piya­sasını hareketlendirirken endeks günü yüzde 1,75 puan yükselişle 10,257 puandan tamam­ladı. Gelişmeler yalnızca Borsa İstanbul’da değil başka Orta Doğu borsalarında da endekslerin yükselmesine para bi­rimlerinin bedel kazanmasına neden oldu.

Seramikte yeni pencereler açılacak

Suriye’deki olağanlaşma ile birlikte birçok dal için olumlu sonuçlar doğacağını söyleyen Türkiye Seramik Federasyonu Başkanı Erdem Çenesiz, “Tabi ki her şeyden evvel insani açıdan komşumuz Suriye’de sıkıntıların çözülmesini ve barış ortamının sağlanmasını çok dilek ediyoruz. Elbet Suriye’deki olağanlaşma Türk seramik bölümü için olumlu sonuçlar doğuracak. Komşumuzdaki her türlü olumlu gelişme güçlü üretim tesislerine sahip ülkemize bir fırsat penceresi açıyor. Seramik kesimi açısından da durum aynı” dedi.