Ender Küpeli: Artık günübirlik hatta birtakım kesimlerde saatlik karar alınıyor

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Tuğba BİRGÜL

Enflasyon en değerli so­runumuz” diyen Eski­şehir OSB Başkanı Na­dir Küpeli, “Enflasyonist ortam şirketlerin tüm mali istikrarını bozuyor. Enflasyon yüzünden sayılarınız büyüyor fakat re­el datalara baktığınızda birçok göstergede aslında geri gitmişiz. Enflasyon önümüzü görmemi­ze mani oluyor. Enflasyon ne­deniyle uzun vadeler artık bit­ti. Artık günü birlik, hatta birtakım dallarda saatlik karar almak yahut fiyat vermek zorunda ka­lınıyor” dedi.

Enflasyonist or­tamın en çok da yeni yatırımla­rın azalmasına neden olduğunu aktaran Lider Küpeli, “Yatırı­ma yönelmesi gereken sermaye birikimi, bu kadar yüksek faiz­ler olunca banka faizlerine yö­nelmeye başlıyor. Ülkeniz sıcak para cenneti haline geliyor lakin bunun iktisada hiçbir fayda­sı yok. Zati faizler fikir ge­len para, yatırıma dönüşmediği için geldiği süratle ülkeyi terk ede­cek. Endüstrici yaptığı yatırıma kısa vadeli bakmaz, her şey uzun vadeye dayalıdır. Sanayi kesiti daima yeni yatırım yapmaz ve üretim teknolojisini yenilemez­se rekabet gücünü süratle kaybe­der” değerlendirmesini yaptı.

Eskişehir OSB Başkanı Küpe­li, bugün yaşanan dertleri an­latırken 2023 yılının güç bir yıl olduğunun altını çizerek “Dün­ya genelinde tüm pazarlarda yaşanan talep azalması sana­yimizi etkiledi. Bunun yanında etrafımızdaki ülkelerde yaşa­nan savaşlar ve askeri gerilim­ler, bunların bizim yakın ihracat pazarlarımıza yansımaları daima olumsuz oldu. Geçtiğimiz yıl ül­kemizde yaşanan, on binlerce insanımızı kaybettiğimiz depre­min ortaya çıkardığı büyük eko­nomik maliyetler, akabinde se­çimler…

Sonrasında ekonomik alanda radikal siyaset değişim­lerinin iç pazardaki kısıtlayıcı önlemlerin tesiri ve EYT uygu­lamasının devreye girmesiyle birlikte ortaya çıkan iş gücü açı­ğı ile bunun ekonomik maliyet­leri, tüm sanayimizi derinden etkiledi. Güç bir yılı geride bı­raktık ancak 2024 yılının ortasına gelmiş olmamıza karşın bunla­rın tesirleri hâlâ devam ediyor” hatırlatmasını yaptı.

EYT’den oluşan iş gücü açığını telafi edemedik

Küpeli, EYT düzenlemesinin endüstride çok önemli oranda yetiş­miş insan gücü kaybına neden olduğunu belirterek, “EYT dü­zenlemesinin uygulamaya geç­mesiyle mesleğinde ustalaşmış binlerce yetişmiş iş gücünü, sa­nayimiz bir anda kaybetti. EYT kapsamına giren herkes, çabucak emekliliğini istedi. Merak eden­lere, geçen yıldan bu yana ay­lıklı çalışan iş gücü ve emek­li istatistiklerine bir bakmasını öneririm, nasıl büyük bir dalga­lanma var. Eskişehir üzere sanayi kentlerinde bu dalgalanma çok daha büyük oldu. EYT’den olu­şan nitelikli iş gücü açığını sana­yimiz bir türlü telafi edemedi” diye konuştu.

“40-45 yaşında en verimli çağında insanları emekli ettik”

Üretimde yaşanan aksama­lara işaret eden Küpeli, “Sosyal güvenlik sisteminde alınacak kararların tüm tesirleri çok düzgün hesaplanmalı. Popülist söylem­ler iktisada önemli ziyan veri­yor. Sonra geri dönülemez yeni kapılar açılıyor ve kendi ekono­mimize durduk yere büyük za­rarlar vermeye başlıyoruz” di­yerek kelamlarına şöyle devam et­ti: “Ülkemizde emekli-çalışan oranı, bugün 1,7 şahsa inmiş du­rumda. Ülkü standardı ise 4 ki­şi. Batılı ülkelerinin ortalama­sı nerede, bakın biz neredeyiz…

40-45 yaşında biz en verimli ça­ğında insanları emekli ettik. Ça­lışması gerekenler artık sistem dışına çıktılar. Bizim ülke olarak çalışan beşere muhtaçlığımız var. Toplumsal güvenlik sistemi ve eko­nomi bütçesi bu yükü kaldıra­maz, artık görüyorsunuz emek­li de aldığı maaştan keyifli değil. Umarım bir çıkış yolu bulunur. Lakin bu kararın acısını tüm ülke olarak daima birlikte çekeceğiz.”

Dünya büyük değişimlerin eşiğinde

Dünyanın büyük bir değişim sancısı çektiğini vurgulayan Küpeli, teknolojide yaşanan dö­nüşüm, iklim değişikleri, artan nüfus ve göç hareketleri, Uzak doğu ülkelerinin yükselişi üzere faktörlerin dünya ekonomile­rinde çok büyük güç kaymaları­na neden olduğuna işaret et­ti. Üstelik bu değişim ve dönüşümünün periyot suratının ve yarattığı dalgaların tesirine de dikkat çeken Kü­peli, “Normal za­manlarda tahminen on yıllarca sürecek değişimler, hız­landırıcı fak­törlerin de tıpkı anda devre­ye girmesiy­le, değişimle­rin hızının artmasına ve yeni büyük dö­nüşümlere kapı açmaya başladı” dedi.

Bazı denizlerin dalgası çok büyük olacak

Denizlerin dalga­lanmadan durulmayaca­ğının altını çizen Küpeli, artık tüm denizlerin şid­detli bir biçimde dalgalandı­ğını ve iktisatların etki­lenmeye başladığını ve ba­zı denizlerin dalgasının çok büyük olacağını vurgulayan Küpeli, “Özellikle de Uzak doğu’da bu taraftan çok şeyle­rin olabileceği görülüyor.

Biz Türkiye olarak tarih boyunca bu çeşit çalkantılara ve zorluk­lara alışığız, bu değişimlerin tesirleriyle de baş edebilece­ğimize ben gönülden inanıyo­rum. Lakin yeni periyoda adap­te olabilmek için hepimizin fikir kalıplarımızda da büyük bir değişim geçirme­miz gerekiyor. Karar alıcılar ve bizler, daima birlikte gemimizi güzel yönetim edersek, Türkiye olarak bu işin sonunda ekonomik ve bir­çok açıdan çok güçlü bir yerde olacağımızı düşünüyorum. Ye­ter ki iktisatta en büyük soru­numuz olan enflasyona bir an evvel tahlil bulalım” dedi.

“EOSB’yi büyütmek için bir imzaya takıldık”

OSB’lerin genişlemesine yönelik bürokratik süreçlerin daha da azaltılması gerektiğinin altını çizen Eskişehir OSB Başkanı Nadir Küpeli, “Ülke olarak endüstrimizin odak noktaları olan OSB’lerimizi çok süratli ve kolay bir formda büyütüyor olmamız lazım.

Eskişehir OSB, bugün 34 milyon metrekare ile tek idare tarafından yönetim edilen ülkemizdeki en büyük OSB’lerin başında geliyor. Yeni yatırımlar için bin 190 hektarlık tarıma elverişli olmayan, endüstrileşmeye uygun ve OSB’mize komşu olan bir alanı OSB ilan etmek için 3 yıldır gece gündüz uğraşıyoruz.

Ama bir kuruma ve imzaya takıldık. Eskişehir endüstrisinin en az 2050 yılına kadar büyümesini garanti altına alacak bu iş için yıllardır verilen emeğe ve kaybolan vakte üzülüyorum. Vaktinde onay verilse 10 ünite maliyetle bitecek iş, ortadan geçen vakit nedeniyle tahminen de bugün 100-150 ünite maliyete çıkacak. Daima kendi elimiz ile kendimize yeni pürüzler çıkarmak için uğraşıyoruz. O nedenle OSB’lerimizin her tarafıyla çok daha fazla desteklenmesi gerekiyor” dedi.

“Yatırım konuşmak için gelen var lakin ‘nihai’ karar yok”

Bu yılki yatırım teşvik datalarına bakıldığında enflasyonist ortam ve yatırımcıların ileriyi gereğince görememesi nedeniyle yeni yatırımlarda değerli bir azalma trendi olduğuna dikkat çeken Eskişehir OSB Başkanı Nadir Küpeli, “Rakamlar ortada. Yatırım temposu çok önemli düştü.

Biz Eskişehir OSB olarak her yıl ortalama 500 bin metrekarenin üzerinde yeni yer tahsisi yapardık. Fakat 2024 yılının 6’ncı ayını geride bıraktık. Daha tek bir yeni arsa tahsisi yapılmadı. Evet, gelip yer soran, müracaat yapan yerli ve yabancı yatırımcılarımız var, lakin kesin yatırım kararı noktasına gelen ve neticelenen müracaat yok. Herkes bilgi alıyor, görüşüyoruz lakin yatırıma başlamak için kimse gerekli adımı atmıyor.

Şu anda yalnızca evvelki yıllarda muahede ve satışı yapılmış, yatırım ve inşaat çalışmaları başlamış durumdaki yatırımlar, aşikâr bir tempoda devam ediyor” diye konuştu. Eskişehir OSB idaresi olarak kimi yabancı yatırımcı kuruluşlar ile Eskişehir’de yatırım konusunda değerli görüşmeler yapıldığı bilgisini veren Küpeli, “Son vakitlerde yüklü olarak bizim, daha çok yüksek teknolojiye dayalı havacılık ve savunma sanayi dalındaki yabancı yatırımcılar kapımızı çalıyor” dedi.

“Özellikle Çin, Güney Kore, Tayvan ve Japonya üzere gelişmiş ülkelerde kendimizi daha yeterli anlatmalıyız” diyen Az Küpeli, “Oradan, buraya yatırım için gelmeye hazır çok büyük bir sermaye ve sanayi gücü var. Bu ülkelerin yatırımcıları Türkiye’yi çok değerli bir köprü ve üretim noktası olarak görüyorlar. Bu fırsatları kaçırmadan, ‘kuşak yol projesi’nin en kıymetli aktörlerinden biri olarak bu üstünlüklerimizi çok güzel kıymetlendirmemiz lazım. Yatırım teşvik sistemimizi daha cazip hale getirmeliyiz. Türkiye’nin her yıl en azından 25-30 milyar dolarlık yabancı sermaye yatırımını çekebilecek kapasitesi var” yorumunu yaptı.